Της Κατερίνας Γιαμά
Πολλοί από μας έχουμε ταξιδέψει εκτός Ελλάδας, έχουμε επισκεφτεί τουριστικούς προορισμούς του εξωτερικού και έχουμε εκδηλώσει ενδιαφέρον να γνωρίσουμε την γευστική κουλτούρα της, το κέντρο, την καρδιά της πόλης που επισκεπτόμαστε. Η Αγορά, το σημείο όπου οι άνθρωποι προμηθεύονται είδη τροφοδοσίας, όπου συναντιούνται να ανταλλάξουν καθημερινές κουβέντες, πληροφορίες και εμπειρίες, είναι ένας βασικός πόλος έλξης. Είτε πρόκειται για δημότες είτε για τουρίστες. Γενικεύοντας, ζητούμενο στις Αγορές του κόσμου είναι η ιστορική τους διαδρομή, αν αυτή διασώζεται και συνδέει το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον, η δυνατότητα να συστεγάσει όλες τις πηγές τροφοδοσίας και να συμπεριλάβει και πρόσθετες λειτουργίες πάνω σε σύγχρονα πρότυπα και ανάγκες.
Στην Ελλάδα πολλές Δημοτικές Αγορές της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης, της Ξάνθης, της Καλαμάτας, της Ξάνθης κ.α. κρατούν από πολύ μακριά και έχουν περάσει από πολλά στάδια ανακατασκευής, κατεδάφισης λόγω προβλημάτων, αλλαγής χρήσης και πλήρους απαξίωσης για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Η πιο γνωστή Αγορά της Κυψέλης λειτούργησε μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ΄90 και στη συνέχεια γνώρισε την παρακμή με την εμφάνιση πολυόροφων καταστημάτων. Περίπου ίδια και η περίπτωση της Δημοτικής Αγοράς της Χαλκίδας που χρονολογείται από τα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα, με οικοδομικό υλικό από τα κατεδαφισμένα τείχη της παλιάς πόλης, ένα σημείο αναφοράς από εκείνα που μένουν σαν ιστορικό αποτύπωμα, με όλα τα χαρακτηριστικά της αρχιτεκτονικής που ίσχυαν για πολλά τέτοιου είδους κτιριακά συγκροτήματα . Η εικόνα που παρουσίαζε με τη νέα χιλιετία ήταν απογοητευτική. Σχεδόν εικόνα εγκατάλειψης από τους εμπόρους που διατηρούσαν εντός της μικροεπιχειρήσεις και από τους εκάστοτε δήμάρχους που δεν είχαν το σθένος να προχωρήσουν σε ριζικές λύσεις για να να ξαναδώσουν ζωή στο εμπορικό της κέντρο. Με το κλείσιμό της κινδύνεψαν και οι γύρω επιχειρήσεις για πολλά χρόνια. Υποβαθμίστηκε η περιοχή και υποτιμήθηκε η αξία της. Φήμες για “ποντικώνα” στο κέντρο της πόλης, για ύποπτες παρουσίες μέσα στα εγκατελειμμένα κτίρια και για έντονη δυσωδία έδωσαν και πήραν. Αποδείχτηκε ότι δεν ήταν φήμες αλλά η ωμή πραγματικότητα.
Κάπου στο 2005 έκανε την εμφάνισή της η έκθεση – μελέτη του τμήματος Αρχιτεκτόνων του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου με τα συμπεράσματα και τις προτάσεις για το μέλλον της. Μεταξύ όσων ανέφερε ήταν ότι «όλες οι φθορές, βλάβες, αλλοιώσεις προσθήκες ακόμη και καθαιρέσεις οικοδομικών στοιχείων είναι πλήρως αναστρέψιμες» ενώ σε άλλο σημείο της τόνιζε ότι «σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να προστεθούν νέοι όγκοι κτιρίων αλλά να παραμείνει η ογκοπλαστική σύνθεση που προέκυψε στον Μεσοπόλεμο».
Από τότε μέχρι σήμερα μεσολάβησαν εργασίες που άρχισαν, που «πάγωσαν» λόγω προστριβών μεταξύ δημοτικής αρχής(δημαρχία Αναγνωστάκη που πρέσβευε κατεδάφιση του συγκροτήματος και ανέγερση νέου που θυμίζει την περίπτωση της Δημοτικής Αγοράς Κυψέλης) και μέρους των πολιτών, οικονομικών προσκομμάτων του δήμου και της αναδόχου εταιρείας, πρωτοβουλίες πολιτών όπως η ίδρυση της Ομάδας πρωτοβουλίας Πολιτών με συγκεντρώσεις την πλατεία Αγοράς, ανακοινώσεις και προτάσεις τους. Φτάνοντας στο τέλος του 2023 και ενώ τα κτίρια στο εσωτερικό της έχουν πάρει την τελική τους μορφή, είναι άγνωστο το πότε θα ολοκληρωθεί προκαλώντας έντονη δυσαρέσκεια στους δημότες αλλά και στους επαγγελματίες του είδους που πιθανόν βλέπουν μια μελλοντική συστέγαση. Ανάμεσα σ΄αυτούς ίσως και κάποιοι παλιοί απ΄αυτούς που δραστηριοποιούνταν εκεί πριν από το κλείσιμό της.
Η ταυτότητα μιας πόλης που φημίζεται κυρίως για την παραλία και τα ουζερί της και όχι για την ιστορία και τη λειτουργικότητα των κτιρίων της, βγάζει τον φθαρμένο «λούστρο» της δημοτικής ίντριγκας που κρατάει χρόνια μέχρι σήμερα, «ξεσκονίζεται» και οι δημότες της που υπερφορολογούνται περιμένουν απόλυτα αιτιολογημένα να ξαναμπεί πάνω στον..καλό μπουφέ του σαλονιού. Εκεί που της αξίζει!
