Της Κάλλιας Βαβουλιώτη
Πολύς ντόρος έγινε τελευταία με την απόφαση της σπουδαίας ερμηνεύτριας Άλκηστης Πρωτοψάλτη να αφαιρέσει από το γνωστό τραγούδι του Κραουνάκη “Πάμε στον Άδωνι” τη λέξη “χοντρή” από το στίχο ” και που πηγαίνει και μία χοντρή νευρικιά Κυριακή να της φύγει το στρες”.
Προσωπικά μπορώ να κατανοήσω την ανάγκη είτε του δημιουργού είτε του ερμηνευτή να έρθει και να αναθεωρήσει ένα έργο μετά από Χ χρόνο. Είμαστε άνθρωποι. Τα βιώματα μας, μας καθορίζουν και για τους ανθρώπους που έχουν μία οποιαδήποτε επαφή ή ενασχόληση καλλιτεχνική – είτε αυτή λέγεται μουσική, στίχος κινηματογράφος ή γραφή αυτή η επαφή με το συναίσθημα είναι καθημερινότητα ή αλλιώς DNA. Αυτές οι πιο ευαίσθητες χορδές, οι ανοιχτές κεραίες και οι διευρυμένες προσλαμβάνουσες είναι ο θεμέλιος λίθος της δημιουργικότητας. Ένα έργο είναι αυτό που είναι εκείνη τη στιγμή . Μετά από πέντε χρόνια μπορείς κάλλιστα να μετανιώσεις μία ομοιοκαταληξία σε ένα ποίημα, μία σκηνή σε μία θεατρική παράσταση ή μια συγχορδία σε ένα τραγούδι. Είναι ανθρώπινο. Έχει ήδη γνωστοποιηθεί στο κοινό.
Με ανησυχεί όμως που ένας άνθρωπος με την πορεία της Πρωτοψάλτη αισθάνεται την ανάγκη να αλλάξει έναν τόσο χαρακτηριστικό στίχο. Έχω την αίσθηση ότι δεν φταίει τόσο το πολίτικαλ κορέκτνες – το οποίο μας έχει επιβληθεί για να μην γίνονται οι λέξεις βλαπτικές για κάποιους ανθρώπους αλλά κάτι εντελώς διαφορετικό.
Όλο αυτό μου θυμίζει και τη συζήτηση για το αν είναι πολίτικαλ κορέκτ να αποκαλούμε τα άτομα με αναπηρία , άτομα με ειδικές ανάγκες ή τελικά άτομα με ειδικές ικανότητες όπως τους αναφέρουν κάποιοι σε μία απόπειρα να θέσουν την αναπηρία όσο πιο λεπτά μπορούν- όταν κάποιοι μάλιστα ανάμεσα τους και η κωμικός Κατερίνα Βρανά που έχει αυτοσαρκαστεί πολλάκις με την αναπηρία της έχει αναφέρει ότι αυτοί οι όροι είναι κάπως ανόητοι.
Επίσης, όπως αναφέρθηκε στην ομιλία για τους LGBTQ ήρωες σειρών και ταινιών, που έλαβε χώρα στο Ολύμπιον στα πλαίσια του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης- μπορώ να πω ομολογουμένως ότι όταν το πάνελ έκανε αστεία με τη λέξη “πούστης” δεν θίχτηκε κανείς από το κοινό – σε μία αίθουσα που έχω την αίσθηση ότι οι straight ήμασταν μειοψηφία. Δηλαδή πρέπει να αποκαλέσουμε έναν γκέι άντρα “μέλος της LGBTQ κοινότητας” για να μην παρεξηγηθεί;
Αυτή η ανάγκη να χρησιμοποιούμε τις λέξεις προσποιητά, υποπτεύομαι δεν θα μας βγει σε καλό. Δείχνει την τάση μιας ολάκερης κοινωνίας να βαπτίζει το μαύρο γκρι .
Χρειάζεται και το πολίτικαλ κορέκτ ένα μέτρο. Άλλωστε σημασία δεν έχουν μόνο οι λέξεις απλά και απρόσκοπτα. Αλλά το ποιος τις λέει, αν τις λέει με κακεντρέχεια ή όχι και το πλαίσιο (context) προφορικό ή γραπτό που χρησιμοποιεί.
Ειλικρινά σκέφτομαι τι πετσόκομα θα έπρεπε να είχε φάει ο κατακαημένος Αριστοφάνης αν πχ η Λυσιστράτη ή οι Νεφέλες έπρεπε να λάβουν μία πολίτικαλ κορέκτ εκδοχή. Θα μιλούσαμε ξεκάθαρα για μία αλλοίωση του έργου.
Αυτό όμως δεν είναι σε καμία των περιπτώσεων ένα κείμενο που θα κρίνει την Άλκηστης.
Έχουμε κυκλοφορήσει και οπλοφορήσει μαζί της, έχουμε φάει το χειμώνα παγωτό με τη φωνή της στην Πλάκα και εν τέλει έχουμε ζήσει τα τραγούδια της για να παραμείνουμε μετά από μία τετραετία με covid ζωντανοί.
Αυτό είναι ένα κείμενο υπενθύμισης, ότι καμιά φορά δεν είναι απαραίτητο να ασπαζόμαστε τη συντηρητικοποίηση της κοινωνίας – πολλώ δε μάλλον στη Τέχνη.
Είχα την τύχη να δω την Άλκηστις Πρωτοψάλτη σε μία συγκλονιστική συναυλία έχω την εντύπωση πως ήταν το 2015 στα πλαίσια των Δημητρίων σε μουσική διεύθυνση Δημήτρη Παπαθανασίου, στο Αμφιθέατρο Περιφέρειας Χαλκίδας- την εκτιμώ βαθύτατα, αγαπώ τα τραγούδια που έχει τραγουδήσει, τη φωνή της. Θεωρώ όμως ατόπημα καλλιτεχνικά την απομάκρυνση της λέξης “χοντρή” από το στίχο. Ατόπημα θαρρώ προς την ίδια την ασυμβίβαστη ιδιοσυγκρασία της.
Αναρωτιέμαι που είναι εκείνη που έκανε σέρφ μες το καταχείμωνο και φάρσες με τα γλυκά των θαυμαστών στη Δήμητρα Γαλάνη;
Μία θαυμάστρια της (και του διδύμου Νικολακοπούλου-Κραουνάκη) που κάποτε την φώναζαν “χοντρή” στο σχολείο!
