Η πορεία της Παιδείας στην Ελλάδα είναι μία πονεμένη ιστορία, στιγματισμένη από αντιφάσεις και πολλά παράδοξα.
Aν θεωρήσουμε ότι οι εποχές έχουν αλλάξει ανεπιστρεπτί και ότι πλέον “για να βρείς μια καλή δουλειά- όπως έλεγαν ίσως οι γιαγιάδες και οι πρόγιαγιάδες- μας πρέπει να σπουδάσεις”, σήμερα με την πλειοψηφία των πτυχιούχων, ειδικά των θεωρητικών επιστημών, ακόμα και των πιο “πρωτοκλασσάτων” όπως είναι η Νομική ή άλλες Πολιτικές και Κοινωνικές Επιστήμες , να είναι πλήρως κορεσμένο, αυτό δεν ισχύει.
Η γενιά του delivery
Το εθνικό μας επάγγελμα στην Ελλάδα της μετά κρίσης εποχής, είναι οι καφετέριες και τα delivery. Έχω ήδη κατά νου δύο περιπτώσεις, κοντινές μου έναν βοηθό καθηγητή σε πανεπιστήμιο του εξωτερικού που επέστρεψε στην Ελλάδα και έναν μαθηματικό που με περισσή τρέλα το πτυχίο του από το ΕΚΠΑ το έκανε λαδόκολλες για να τυλάει τους γύρους στο γυράδικο του.
Και όσο και αν αυτές οι ιστορίες μοιάζουν σαν μία καλή λύση για τους ίδιους, πίσω από αυτές κρύβεται σίγουρα ένα παράπονο που τελικά κατευνάζεται λόγω της επινοητικότητας και της καλής απόδοσης των επιχειρήσεων τους.
Αυτό που αποτελεί σήμερα ελληνικό παράδοξο είναι το γεγονός ότι παρά τους ανοδικούς δείκτες της οικονομίας , ένα πλήθος εργαζομένων όπως λόγου χάρη δάσκαλοι σε νησιά ή ακόμα και μισθωτοί άλλων τομέων αναγκάζονται τα Σαββατοκύριακα να εργάζονται σε ένα αντικείμενο εκτός του κλάδου σπουδών ή της επιστήμης τους.
Σε καλύτερη μοίρα, όσοι έχουν επιλέξει το δρόμο των Θετικών Επιστημών με τα ιατρικά και τα παραϊατρικά επαγγέλματα να έχουν μεγάλη ζήτηση στην αγορά εργασίας, ενώ κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με τα τεχνολογικά επαγγέλματα όπως λ.χ οι μηχανικοί κάθε λογής.
Παιδεία, ηθικές αξίες, και χρήμα γλυκό
Έχοντας σπουδάσει σε ελληνικό Δημόσιο ΑΕΙ είχα την τύχη να βρεθούν στο διάβα μου σπουδαίοι καθηγητές, παθιασμένοι με την επιστήμη τους και πραγματικοί κοινωνοί της γνώσης, είναι όμως ένας καταρτισμένος καθηγητής ή ένας δάσκαλος σε κάποιο σχολείο ικανός να υπερκαλύψει τις παθογένειες της ελληνικής Παιδείας;
Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα γίνονται ιστορικές αλλαγές στον τομέα της Παιδείας, οι οποίες αλλαγές έχουν ως τραγική επίπτωση το επίπεδο μόρφωσης των παιδιών να μειώνεται κατακόρυφα.
Αναλφαβητισμός, έλλειψη συντακτικής γνώσης, περιορισμένο λεξιλόγιο είναι μόνο λίγα από τα βασικά προβλήματα των παιδιών που συχνά συνδυάζονται με απόσπαση προσοχής, δυσλεξία και άλλες δυσκολίες που σχετίζονται με τη γραφή . Η κακή χρήση της τεχνολογίας αποτελεί σίγουρα μία παράμετρο του προβλήματος, δεν είναι όμως μόνο αυτή.
Πριν λίγο καιρό τα ΤΕΙ τα οποία παράγουν σε μεγάλο βαθμό καταρτισμένους επαγγελματίες – πολλές φορές πιο αξιόλογους και από αποφοίτους των ΑΕΙ- εξισώθηκαν με τα ΑΕΙ καθιστώντας τους μαθητές που έγραψαν 9 στις πανελλήνιες όμοιους με αυτούς του 20, αναιρώντας έτσι τον θεσμό των Πανελληνίων – μία βιομηχανία υπό την κυνική θεώρηση κάποιου εκατομμυρίων ευρώ.
Εν συνεχεία, υπήρξαν απόπειρες να εξισωθούν τα πτυχία των ιδιωτικών κολλεγίων με τα πτυχία των ΑΕΙ.
Η βιομηχανία των πτυχίων με όλα τα παρελκόμενα της, από έτοιμες αγορασμένες εργασίες μέχρι φοιτητές που σε διαδικτυακές εξετάσεις έβαζαν να γράψουν άλλους σαφώς με παχυλές πληρωμές που ανέρχονται και σε ολόκληρο μηνιαίο μισθό καλά κρατεί. Αυτή είναι μία μόνο ελάχιστη έκφραση της αναξιοκρατίας.
Σε όλη αυτή την “αναδιαμόρφωση” της Παιδείας οφείλει κανείς να θυμάται πως ως έμβια όντα είμαστε ίσοι, αλλά ως περιεχόμενο δεν είμαστε καθόλου ίδιοι.
Πίσω από τις λέξεις
Ακούστηκε πριν αρκετό καιρό από τον υπουργό Παιδείας σε πρωινή εκπομπή το επιχείρημα ότι η Κύπρος πέτυχε να σπουδάζουν στα Iδρύματα της φοιτητές από όλο τον κόσμο και ότι επιδιώκουν το ίδιο με την Ελλάδα με στόχο επίσης την μείωση του brain drain στην Ευρώπη των Ελλήνων φοιτητών. Όλο αυτό όπως τόνισε συνέβη λόγω του υψηλού επιπέδου σπουδών που παρέχονται.
Ως φοιτήτρια σε Πανεπιστήμιο της Κύπρου, τη δεδομένη στιγμή και συγκρίνοντας το καθηγητικό προσωπικό, οι καθηγητές των ελληνικών αυτή τη στιγμή δημόσιων ΑΕΙ δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από τους διδάσκοντες στην Κύπρο.
Σε αυτό ωστόσο που υστερεί το ελληνικό ΑΕΙ είναι η οργανωτική δομή, η “κακή” γραφειοκρατία, περιστατικά με χαμένες δηλώσεις μαθημάτων από αγενείς γραμματείς, η παντελής έλλειψη αξιολόγησης και ο αιφνιδιαστικός έλεγχος για το αν οι διαδικασίες λειτουργούν σωστά, κοινώς η αξιολόγηση των υπαλλήλων που αντιλαμβάνονται τον φοιτητή ως υποδεέστερο και τη δουλειά τους ως αγγαρεία.Προς αποφυγή κάθε παρεξήγησης βέβαια, η σκέψη αυτή δεν γίνεται υπό το πρίσμα της γενίκευσης.
Αυτό λοιπόν που οδηγεί στο brain drain των Ελλήνων φοιτητών οι οποίοι άπαξ και φύγουν, δύσκολα επιστρέφουν δεν είναι η κακή ποιότητα Παιδείας που παρέχεται, αλλά η κακή οργάνωση των Πανεπιστημίων και κατ’επέκταση η παντελής έλλειψη μέριμνας για την ομαλή είσοδο τους στην αγορά εργασίας.
Γιατί ένα πτυχίο από μόνο του, δεν σου εξασφαλίζει το ενοίκιο, το ρεύμα και τη διατροφή αυτομάτως.
Η ίδρυση λοιπόν των ιδιωτικών ΑΕΙ θα απαξιώσει παντελώς το ελληνικό Δημόσιο Πανεπιστήμιο και θα οξύνει την ψαλίδα της κοινωνικής ανισότητας η οποία ήδη ενισχύεται από τον πληθωρισμό και τις δυσμενείς κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες.
Τα αγορασμένα πτυχία του Χ. ιδιωτικού ΑΕΙ θα έχουν μεγαλύτερη ισχύ καθώς ο τοπ καθηγητής που ξεκινά ως κακοπληρωμένος για να μην πούμε εθελοντής διδάσκων δεν θα επιλέξει το Ψ. δημόσιο για να διδάξει, αλλά σαφώς θα επιλέξει να είναι “υπάλληλος” υποθέτω καλοπληρωμένος στην ιδιωτική πρωτοβουλία. Γιατί στο τέλος της ημέρας το ζήτημα είναι βιοποριστικό και όχι ιδεαλιστικό.
Για έναν φοιτητή προερχόμενο από την επαρχία δε που πιθανότατα έχει τα έξοδα διαμονής και σίτισης, τα επιπλέον δίδακτρα σε κάποιο πανεπιστήμιο καθιστούν τις σπουδές απαγορευτικές.
Καποδίστρια εσύ Superstar
Κι αν άλλαξαν οι εποχές και αν η ο σύγχρονος τρόπος ζωής επιβάλλει την “αναδιάρθρωση” και αναδιαμόρφωση των τομέων του δημόσιου βίου, αυτό που σίγουρα πρέπει να γίνει πριν οι αλλαγές ή μεταρρυθμίσεις “μπουν στον αυτόματο” είναι η ουσιαστική και όχι επιφανειακή θεώρηση των προβλημάτων της ελληνικής κοινωνίας.
Ας αναλογιστούμε ότι κάποιοι κάποτε επεδίωξαν να μορφώσουν το λαό με κάθε τρόπο, ακόμα και ιδρύοντας αλληλοδιδακτικά σχολεία στην τελευταία γωνιά του κάθε χωριού.
Μπορεί να μην πρόφτασαν να ιδρύσουν Πανεπιστήμια, μερίμνησαν όμως και γι’αυτό με την περιουσία που άφησαν με όρο να ιδρυθεί το σημερινό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο.
Παράλληλα έδιναν υποτροφίες σε παιδιά άπορων οικογενειών και έθεσαν ως στόχο να καταπολεμήσουν το πρόβλημα του αναλφαβητισμού.
Σήμερα δεν υπάρχουν Καποδίστριες. Σπανίως αναρωτιέμαι αν υπάρχουν οραματιστές, που το λέει η καρδούλα τους.
Η ερώτηση κρεμάται ως δαμόκλειος σπάθη πάνω από τα κεφάλια μας:
Αφού λοιπόν υπάρχει τόσο μεγάλη αγωνία για την Παιδεία μας, γιατί η τηλεόραση αναπαράγει ολημερίς και οληνυχτίς ευτελείς εκπομπές ;
Γιατί κλείνουν και συγχωνεύουν τμήματα των ΑΕΙ και των ΤΕΙ σε περιοχές της επαρχίας όπως συμβαίνει και στην Εύβοια; Η αν δεν κλείσουν απαξιώνονται πλήρως;
Αν θες να χειραγωγήσεις έναν λαό, ένας τρόπος υπάρχει να τον αφήσεις αμόρφωτο.
