Στις «τυχερές» περιοχές του πλανήτη επικρατεί φρενίτιδα, με τα ξενοδοχεία να είναι γεμάτα, και τα ειδικά για την παρατήρηση γυαλιά ανάρπαστα
Σήμερα Δευτέρα 8 Απριλίου ένα μεγάλο μέρος της βόρειας και κεντρικής Αμερικής θα έχει την ευκαιρία να δει τη Σελήνη να περνά μπροστά από τον Ήλιο και να τον καλύπτει κατά τη διάρκεια μιας ολικής έκλειψης Ηλίου.
Η ολική έκλειψη θα είναι ορατή από εκατομμύρια ανθρώπους σε περιοχές της βόρειας Αμερικής, του Μεξικού και του Καναδά.
Θα ξεκινήσει από τον νότιο Ειρηνικό Ωκεανό, με τις πρώτες περιοχές του Μεξικού να την παρατηρούν από τις ακτές του Ειρηνικού. Το μονοπάτι της έκλειψης θα διασχίσει το Μεξικό και θα συνεχίσει στις ΗΠΑ περνώντας από το Τέξας, συνεχίζοντας βορειοανατολικά και περνώντας στη συνέχεια και από τον Καναδά.
Τέξας, Οκλαχόμα, Αρκάνσας, Μιζούρι, Κεντάκι, Ιλινόις, Ιντιάνα, Οχάιο, Πενσυλβάνια, Νέα Υόρκη, Βερμόντ, Νιου Χάμσαϊρ, Μέιν, Μίσιγκαν και Τενεσί, είναι οι 15 αμερικανικές πολιτείες που βρίσκονται στο νοητό αυτό τόξο.
Στις «τυχερές» περιοχές του πλανήτη επικρατεί φρενίτιδα, με τα ξενοδοχεία να είναι γεμάτα, και τα ειδικά για την παρατήρηση γυαλιά ανάρπαστα.
Κατά τη διάρκεια της ολικότητας, οπότε ο μαύρος δίσκος της Σελήνης παίρνει τη θέση του Ήλιου, ο ουρανός θα σκοτεινιάσει σαν να είναι αυγή ή σούρουπο και οι θεατές θα έχουν την ευκαιρία να παρατηρήσουν το στέμμα του Ήλιου, την εξώτερη ατμόσφαιρα του Ήλιου. Η φάση αυτή μπορεί να διαρκέσει μέχρι και τέσσερα λεπτά. Έξω από τη διαδρομή ολικότητας, οι άνθρωποι στις όμορες περιοχές θα έχουν την ευκαιρία να δουν μια μερική έκλειψη Ηλίου.
Σύμφωνα με τη NASA, περίπου 31,5 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν κατά μήκος του μονοπατιού της έκλειψης, ενώ συνολικά πάνω από 300 εκατομμύρια άτομα θα έχουν την ευκαιρία να βιώσουν έστω και μερική έκλειψη.
Η NASA έχει προγραμματίσει ζωντανή κάλυψη της έκλειψης από τις 8 μ.μ. ώρα Ελλάδας και για τρεις ώρες από τοποθεσίες σε όλες τις ΗΠΑ. Η ζωντανή κάλυψη θα παρέχεται από την ιστοσελίδα της https://www.nasa.gov/nasatv/ με σχολιασμό και από τη σελίδα της στο YouTube με εικόνα μόνο από τηλεσκόπια.
Ομάδες επαγγελματιών και ερασιτεχνών αστρονόμων, αστροφωτογράφοι και κυνηγοί εκλείψεων από όλη την Ελλάδα ταξίδεψαν άλλοι στις ΗΠΑ και άλλοι στο Μεξικό, για να παρατηρήσουν και να μελετήσουν το εντυπωσιακό αστρονομικό φαινόμενο.
Ανάμεσά τους και η αστροφυσικός στο Κέντρο Επισκεπτών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, στο Θησείο, Φιόρη-Αναστασία Μεταλληνού, η οποία ταξίδεψε στο Ντουράνγκο του Μεξικού μαζί με μέλη της Αστρονομικής Ένωσης Σπάρτης «Διόσκουροι». Εκεί η έκλειψη θα έχει συνολική διάρκεια δύο ώρες και 41 λεπτά και η ολικότητα τρία λεπτά και 47 δευτερόλεπτα.
Όπως εξήγησε η κ. Μεταλληνού στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, το 2024 ο Ήλιος είναι στο μέγιστο της ηλιακής του δραστηριότητας, οπότε όλα τα ηλιακά φαινόμενα εμφανίζονται πιο έντονα.
«Οπότε στη συγκεκριμένη έκλειψη, καιρού επιτρέποντος, ελπίζουμε και περιμένουμε ότι θα παρατηρήσουμε πιο έντονα ηλιακά φαινόμενα, όπως ηλιακές εκλάμψεις και προεξοχές. Ακόμα και η κορόνα του Ήλιου θα είναι πιο έντονη στις παρατηρήσεις και μετρήσεις που θα γίνουν και στις φωτογραφίες που θα βγουν».
Η ίδια αναδεικνύει άλλο ένα ενδιαφέρον στοιχείο της συγκεκριμένης ολικής έκλειψης: ότι πραγματοποιείται 18 χρόνια μετά την ολική έκλειψη του 2006 που ήταν ορατή από το Καστελόριζο.
«Αυτά τα 18 χρόνια είναι μια περιοδικότητα, που ονομάζεται κύκλος Σάρος και ήταν γνωστός από τους Βαβυλώνιους και τους αρχαίους Έλληνες, οι οποίοι μπορούσαν έτσι να προβλέψουν τις εκλείψεις. Σε αυτό τον κύκλο επαναλαμβάνονται εκλείψεις πανομοιότυπες, οπότε στις 8 Απριλίου θα δούμε μια έκλειψη πανομοιότυπη με την έκλειψη στο Καστελόριζο».
Σημειώνεται ότι η επόμενη ολική έκλειψη Ηλίου αναμένεται στις 12 Αυγούστου 2024 και θα είναι ορατή από την Ισλανδία, την Πορτογαλία, τη Ρωσία και την Ισπανία.
Πόσο θα διαρκέσει η ολική έκλειψη Ηλίου;
Η απάντηση εξαρτάται επίσης από το πού βρίσκεστε. Σύμφωνα με τη NASA, η ολική έκλειψη Ηλίου θα εκτείνεται από ένα λεπτό έως τεσσεράμισι λεπτά.
Για τους ανθρώπους στις ΗΠΑ, θα είναι η μεγαλύτερη στη βάση Radar του Τέξας, ακριβώς στα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού, όπου θα διαρκέσει συνολικά 4 λεπτά και 27 δευτερόλεπτα.
Μεταξύ των καναδικών πόλεων, η ολική έκλειψη Ηλίου θα είναι η μεγαλύτερη στο Σέρμπρουκ του Κεμπέκ, όπου θα διαρκέσει 3 λεπτά και 26 δευτερόλεπτα.
Ποια είναι τα στάδια της έκλειψης;
Μερική έκλειψη: Η Σελήνη καλύπτει προοδευτικά τον δίσκο του Ήλιου. Όλα γίνονται όλο και πιο σκοτεινά.
Διαμαντένιο δαχτυλίδι: Το τελευταίο ίχνος έντονης ηλιοφάνειας μειώνεται σε ένα λαμπρό σημείο φωτός, σαν ένα μεγάλο διαμάντι.
Baily’s Beads: Καθώς το διαμάντι εξαφανίζεται, κάθε εναπομείναν φως αστράφτει μέσα από βαθιές κοιλάδες στην άκρη της Σελήνης.
Ολότητα: Η μέρα μετατρέπεται σε νύχτα, αλλά να γνωρίζετε επίσης τις αλλαγές στη θερμοκρασία, στον άνεμο, στα σύννεφα και στο τραγούδι των πουλιών.
Κορώνα: Η ευκαιρία σας να δείτε το κρυμμένο μυστικό του Ήλιου – τις λεπτές έλικες φωτός στην εξωτερική ατμόσφαιρα του άστρου μας, το στέμμα του.
Και τότε όλα γίνονται αντίστροφα. Η ολότητα σπάει από τις χάντρες. Το διαμάντι επανεμφανίζεται και επεκτείνει το φως πίσω στην κανονική του εκτυφλωτική ένταση και η κορώνα κρύβεται για άλλη μια φορά.
Οι κίνδυνοι του να κοιτάξεις τον ήλιο με γυμνά μάτια
Ο ήλιος είναι η ισχυρότερη πηγή ενέργειας στο ηλιακό σύστημα. Η ενέργεια που εκπέμπει είναι τόσο έντονη που μπορεί πραγματικά να κάψει την όραση.
Και είναι ιδιαίτερα επικίνδυνο λόγω της ανατομίας των ματιών μας, ανέφερε ο Joel Schuman, πρόεδρος της οφθαλμολογίας στο NYU Langone Health, στο Voz. Όταν το φως εισέρχεται στα μάτια μας, ο φακός εστιάζει το φως στον αμφιβληστροειδή, που βρίσκεται στο πίσω μέρος του ματιού. Βλέπουμε χάρη στους χημικούς αισθητήρες του αμφιβληστροειδούς που αντιλαμβάνονται την παρουσία του φωτός και μεταδίδουν πληροφορίες στον εγκέφαλο, εξηγεί ο ειδικός.
Ο αμφιβληστροειδής χιτώνας μπορεί να χειριστεί το έμμεσο ηλιακό φως μια χαρά. Σκεφτείτε όμως τι συμβαίνει όταν κρατάτε έναν μεγεθυντικό φακό στον ήλιο. Συγκεντρώνει το φως αρκετά έντονα ώστε να ανάψει φωτιά.
Κάτι παρόμοιο συμβαίνει με τον φακό στο μάτι σας όταν εστιάζεται απευθείας στον ήλιο, τονίζει. Το χειρότερο είναι ότι το έγκαυμα του αμφιβληστροειδούς δεν επουλώνεται όπως ένα ηλιακό έγκαυμα στο δέρμα.
«Δεν είναι ποτέ ασφαλές να κοιτάτε απευθείας τις ακτίνες του ήλιου, ακόμη κι αν ο ήλιος είναι μερικώς καλυμμένος. Ακόμη και όταν ο ήλιος είναι κατά 99% καλυμμένος, μπορεί να προκαλέσει ζημιά», προειδοποιεί η NASA.
Πώς βλέπετε με ασφάλεια την έκλειψη ηλίου;
Εάν σχεδιάζετε να παρακολουθήσετε την ολική έκλειψη ηλίου συνιστάται να έχετε τον κατάλληλο εξοπλισμό γιατί το να κοιτάτε απευθείας τον Ήλιο με γυμνό μάτι είναι επικίνδυνο και μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη βλάβη ή τύφλωση.
Οι ειδικοί συνιστούν τη χρήση γυαλιών ηλιακής έκλειψης, τα οποία διαθέτουν ειδικό φίλτρο που εμποδίζει τις βλαβερές ακτίνες UV. Αυτά τα γυαλιά διαφέρουν από τα γυαλιά ηλίου, καθώς μπλοκάρουν ολόκληρο το φως εκτός από αυτό που προέρχεται από τον ήλιο.
Εάν έχετε ήδη ένα ζευγάρι και θέλετε να δοκιμάσετε την αυθεντικότητά του, οι ειδικοί συνιστούν να το φοράτε από μέσα. Δεν θα πρέπει να μπορείτε να δείτε τίποτα εκτός από πολύ έντονα φώτα που θα φαινόταν αχνά.
Εάν δεν μπορείτε να πάρετε γυαλιά, δύο κομμάτια χαρτιού και μια πινέζα μπορεί να κάνουν το κόλπο.
Απλώς κάντε μια τρύπα χρησιμοποιώντας την πινέζα σε ένα κομμάτι χαρτί. Με την πλάτη σας στον ήλιο, κρατήστε αυτό το χαρτί πάνω από τον ώμο σας, ώστε οι ακτίνες του ήλιου να μπορούν να λάμπουν μέσα από αυτήν τη μικρή μικρή τρύπα.
Ταυτόχρονα, κρατήστε ψηλά το άλλο κομμάτι χαρτί μπροστά σας. Θα λειτουργεί σαν οθόνη, πάνω στην οποία θα προβάλλονται οι ακτίνες του Ήλιου.
