Γράφει ο πρωτοπρεσβύτερος π. Δημήτριος Αργύρης
Στην ιστορική ενορία της Άνω Βάθειας, κάθε χρόνο αναβιώνει ένα έθιμο με ρίζες που χάνονται στα βάθη του χρόνου, πάνω από πεντακόσια χρόνια πριν. Πρόκειται για το έθιμο του μπακαλιάρου με ρεβυθόρυζο, μια παράδοση που συνδέεται στενά με την ευλάβεια προς τον Άγιο Νικόλαο, προστάτη της ενορίας και των ψαράδων.
Στα πρώτα χρόνια του εθίμου, οι ψαράδες της περιοχής, μόλις έβγαζαν την πρώτη ψαριά της σεζόν, την ανέβαζαν στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου και στο μοναστήρι που βρίσκεται εκεί κοντά. Από νωρίς το πρωί, μπροστά από την εκκλησία, οι φωτιές άναβαν, και πάνω τους έβραζε το λάδι στα τηγάνια. Τα ψάρια τηγανίζονταν αμέσως και, μετά τη Θεία Λειτουργία, ο ιερέας τα ευλογούσε. Στη συνέχεια, τα μοιράζονταν σε όλους τους πιστούς, μαζί με το ρεβυθόρυζο που ετοίμαζαν οι μοναχοί του μοναστηριού από τα μεσάνυχτα. Το ευλογημένο αυτό φαγητό συμβόλιζε τη γενναιοδωρία και τη φροντίδα του Αγίου Νικολάου για τους ανθρώπους της ενορίας.
Με τα χρόνια, όταν οι ψαράδες έπαψαν να φέρνουν ψάρια, το έθιμο προσαρμόστηκε. Η πρώτη ψαριά αντικαταστάθηκε από τον μπακαλιάρο, τον οποίο φρόντιζε να αγοράζει η τοπική Κοινότητα ή ο Δήμος. Παρά τις αλλαγές, η παράδοση παρέμεινε ζωντανή, γεφυρώνοντας το παρελθόν με το παρόν.
Μια μοναδική εξαίρεση υπήρξε όταν οι Τούρκοι προσπάθησαν να καταλάβουν την Άνω Βάθεια. Εκείνη τη χρονιά, λόγω των δυσκολιών, το ρεβυθόρυζο με τον μπακαλιάρο δεν μοιράστηκε. Ωστόσο, η δύναμη της πίστης και η αγάπη για τον Άγιο Νικόλαο κράτησαν ζωντανό το έθιμο, που συνέχισε αδιάλειπτα μετά από αυτήν την ταραχώδη περίοδο.
Σήμερα, το έθιμο του μπακαλιάρου με ρεβυθόρυζο παραμένει ένα από τα πιο χαρακτηριστικά και αγαπητά της Άνω Βάθειας. Είναι μια ευκαιρία για τους πιστούς να συγκεντρώνονται, να τιμούν τον Άγιο Νικόλαο και να γεύονται το ευλογημένο φαγητό, αναβιώνοντας τις μνήμες και τη σοφία των προγόνων τους.
